Portbase: Data delen in de keten – een gain sharing model

Vrijwel iedere keten kan optimaliseren als data ketenbreed wordt gedeeld. Toch gebeurt dat nog te weinig. Daarom moet er gezocht worden naar een goed gain sharing model als nieuw businessmodel om datadeling een permanente plek te geven in het logistieke proces.

Portbase-CEO Iwan van der Wolf gaf Qhubanen onlangs een inkijkje in zijn wereld. Portbase is het Port Community Systeem van de havens van Rotterdam en Amsterdam, dat als doel heeft om de Nederlandse havens de slimste en meest efficiënte te maken van Europa. Alle partijen die gebruikmaken van de haven hebben belang bij digitalisering en groei van de haven, maar er zijn nog wel wat hordes te nemen. Portbase groeit wel; er hebben zich op dit moment zo’n 4000 bedrijven aangesloten en die wisselen via het Port Community Systeem 82.000.000 berichten uit op jaarbasis. “Het delen van data wordt steeds belangrijker voor het efficiënter maken van stromen in, om en door de havens. Door meer data te delen maken we de havens slimmer en kunnen we als Nederland de concurrentie aan met landen om ons heen.”

Data een asset

Voor havenspelers is data een asset. Hoe slimmer zij die data gebruiken om hun eigen operatie te optimalisering, hoe hoger de winst. En daarbij zijn security en concurrentie-gevoeligheid hete hangijzers. Maar die gevoeligheden moeten we waar mogelijk doorbreken. Door goede afspraken te maken, met bijvoorbeeld Data Sharing Agreements en Shared Value (data geven is data krijgen). Door samen met alle partijen in de keten te kijken welke data gedeeld mag worden en daar goede afspraken over te maken, maak je de keten transparanter en sterker.

Platformen komen eraan

Wouter Hasekamp van Qhuba ziet dat alle signalen op groen staan om nu vaart te maken: “Het platformdenken doet in steeds meer markten zijn intrede. Sterker, de bedrijven die het vaakst worden genoemd als het gaat om businessmodel transformatie – Uber en AirBNB – hebben van die rol als platform hun kernactiviteit gemaakt.” Er zijn eigenlijk maar drie partijen die écht belang hebben bij volledige ketentransparantie: de verladers, de overheid en de logistieke knooppunten zoals de havens en Schiphol. Schiphol kent daarom zijn eigen initiatief dat lijkt op Portbase: Cargonaut. De Nederlandse overheid heeft met Digipoort een initiatief ontwikkeld om de stroperige papieren douane- en andere processen te digitaliseren en versnellen. En NLIP (het Neutraal Logistieke Informatie Platform) is een initiatief van de overheid om de logistieke sector in Nederland weer de voorsprong te geven die het altijd had. Deze partijen werken intensief samen om hét platform voor de logistieke sector in Nederland vorm te geven.

Data brokers

Er zijn een paar drempels die uit de weg moeten worden geruimd. Naast tegenstrijdige belangen zijn dat vooral het gebrek aan vertrouwen en het gebrek aan standaarden. Wouter: “In sommige markten worden die twee hobbels weggenomen door data brokers die zich de rol van trusted third party aanmeten. Zij bundelen de data van verschillende leveranciers, maken deze consistent en stellen de informatie ter beschikking aan derden. Dit gebeurt vooral veel bij productinformatie. Daar werkt het goed omdat leveranciers en retailers niet concurreren op productdata. Ze hebben er allemaal baat bij dat retailers productdata op een uniforme manier communiceren, zodat klanten het aanbod goed kunnen vergelijken en bovendien het juiste artikel bestellen.”

Altijd plaats voor goed gain sharing model

In de logistieke wereld zal het die kant ook op gaan, verwacht hij. Hij ziet daar kansen voor spelers die innovatief zijn en op een andere manier naar hun data durven kijken. “Voor goede gain sharing modellen is altijd plaats. Bedenk welke waarde jouw data voor anderen heeft en hoe je daar geld van kunt maken. Vaak betekent dit dat je je businessmodel moet wijzigen. Kijk bijvoorbeeld naar Philips, dat in de healthcaremarkt vol inzet op big data. De apparatuur die zij leveren aan ziekenhuizen is in dat nieuwe businessmodel slechts het vehikel om data te verzamelen. Data waarmee zij in staat zijn sneller diagnoses te stellen, patiënten beter te volgen gedurende hun genezingsproces en meer inzicht te krijgen in ontstaansoorzaken van ziektes. Hun nieuwe businessmodel is dat zij helpen de kosten van de gezondheidszorg te reduceren en de kwaliteit van zorg te verhogen. Dat is wat heel anders dan winst maken op MRI-scanners die je verkoopt.”

Welke rol data in de markt gaat spelen verschilt natuurlijk per organisatie. Benieuwd of je eigen organisatie al klaar is voor de transformatie die daarmee gepaard gaat? Qhuba denkt graag mee.